Alabaster - czym jest? Odmiany, zastosowanie, kolor alabastru

AlabasterAlabaster to minerał naturalny znany już w starożytności, był wykorzystywany w architekturze i starożytnej aranżacji wnętrz w Egipcie, Grecji i Rzymie. Potem stał się znakiem rozpoznawczym większości meczetów, które zdobi do dzisiaj. Stosowany jako materiał budowlany, gościł na podłogach oraz na witrażach wielu kościołów i pałaców. Sprawdź, dlaczego alabastrem wykańczano ściany w bankach i bibliotekach, a także, dlaczego stał się składnikiem kosmetyków i jak wykorzystać alabaster we współczesnej aranżacji wnętrz?

Czym jest alabaster? Odmiany alabastru

Alabaster to jest materiał zdobniczy, często błędnie nazywany kamieniem naturalnym. Już w starożytności rozróżniano dwie odmiany alabastru, które różniły się od siebie składem chemicznym.

  • Alabaster gipsowy to minerał będący drobnoziarnistym gipsem, który był ulubionym materiałem rzeźbiarzy w Starożytnym Egipcie. Niestety, ta odmiana alabastru jest stosunkowo miękka i małoodporna na uszkodzenia mechaniczne.
  • Druga odmiana alabastru jest na bazie kalcytu - jest twardszą wersją tego minerału, który jest niczym innym jak gładko-wyszlifowanym kalcytem. Z tego materiału powstawały natomiast podłogi i kolumny w starożytnym Rzymie i Grecji. Niestety, kalcytowo-alabastrowe podłogi szybko się rysowały, a nawet pękały.

Alabaster jest jednym z najrzadziej spotykanych minerałów na kuli ziemskiej, co sprawia, że jest dość cenny.

Alabastrowe szachy
Alabastrowe szachy

Wyjątkowe właściwości alabastru

Alabaster w starożytności był jednym ze składników kosmetyków do twarzy, miał zapewnić piękną jedwabiście gładką jasną cerę. Alabastrowe kosmetyki stosowały cesarzowe i królowe oraz ich najbliższe grono. Alabaster podobno wspiera zdolności poznawcze i pomaga się skupić. Z tego też powodu alabastrowe elementy aranżacji wnętrz można było dawniej spotkać w bibliotekach, bankach i na uniwersytetach. Wierzono, że minerał ten pomaga studentom w nauce, a bankierom uniknąć pomyłek.

Jak wygląda alabaster i jaki ma kolor?

Alabaster to jasny, perłowo-biały lub beżowy minerał z brązowymi i beżowymi żyłkami oraz cętkami, wyglądający bardzo subtelnie i elegancko. Dlatego też był wykorzystywany do zdobienia kościelnych witraży, w świątyniach nosił nazwę "szkła maryjnego" i był traktowany z powagą oraz wyjątkowym szacunkiem. Jego największą zaletą jest fakt, że minerał ten jak żaden innym przepuszcza światło, tworząc we wnętrzu wyjątkowy klimat z nutką tajemniczości i luksusu.

Alabaster - skała

Jak odróżnić alabaster gipsowy od kalcytowego?

  • Alabaster gipsowy jest dosyć miękki, więc nawet w sklepie czy na targowisku można go odróżnić od kalcytowego. Ten pierwszy z łatwością można zarysować nawet paznokciem (choć nie namawiamy do takich praktyk). Kupujący jakiekolwiek przedmioty wykonane z tego minerału z pewnością też zostanie poinformowany przez sprzedawcę, że należy się nim delikatnie obchodzić, gdyż jest wyjątkowo kruchy.
  • Alabaster kalcytowy jest materiałem względnie odpornym na uszkodzenia mechaniczne, trudniej go zarysować lub stłuc, choć nie jest to niemożliwe. Z tej odmiany powstają przedmioty dekoracyjne wykorzystywane w aranżacji wnętrz: abażury lamp, ramy luster lub dekoracje do konsol meblowych oraz toaletek.

Alabaster w aranżacji wnętrz

Obecnie alabaster znajduje szerokie zastosowanie w aranżacji wnętrz, choć coraz częściej ze względów typowo praktycznych, jest zastępowany znacznie odporniejszymi na uszkodzenia imitacjami. Cieszą się one dużą popularnością, gdyż kosztują mniej i są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne.

Współcześnie naturalny alabaster kalcytowy jest spotykany pod postacią portali kominkowych, które zachwycają wyjątkowym designem i powstają od minimalistycznych po stylowe z fantazyjnymi zdobieniami i frezami. Alabastrony kominek jest elegancki i wyjątkowo urokliwy. Umieszczenie minerału w pobliżu ognia sprawia, że nabiera on dodatkowego blasku, wydaje się świecić i płonąć niczym misternie wykonany lampion.

Alabastrowe lampy, żyrandole i kinkiety to propozycja współczesnych artystów, którzy tworzą sztukę użytkową,  światło w tych elementach zdobywa tajemniczą barwę, staje się łagodne i ciepłe. Alabaster "wypełniony" światłem wygląda jak przepiękny lampion lub naturalnie świecąca skała spotykana w odległych jaskiniach. A kiedy pozbawimy go światła - zachwyca perłową powierzchnią poprzecinaną żyłkami i cętkami w różnych odcieniach beżu, brązu i subtelnego złota.

Alabastrowy wazon
Alabastrowy wazon

Alabaster na ścianie

Rozwiązanie to urzekło już starożytnych Egipcjan. Współcześnie powstają one z dużych płyt, które montujemy bezpośrednio na ścianę właściwą lub na wcześniej przygotowanym rusztowaniu. Drugie rozwiązanie umożliwia umieszczenie pomiędzy ścianą właściwą i alabastrową ściankę diod LED, dzięki którym ona "ożywa". Światło ukryte za alabastrową ścianą rozświetla delikatne całą powierzchnię, sprawiając, że pomieszczenie staje się bardzo klimatyczne. Inną możliwością wykorzystania tego minerału na ścianie jest wyłożenie całego pomieszczenia lub pojedynczej ściany alabastrowymi płytkami, które potem można rozświetlić kinkietami lub listwami LED umieszczonymi pod sufitem, lub przy podłodze.

Alabastrowe ściany są piękne, jednak warto pamiętać, że minerał ten charakteryzuje się niską odpornością na czynniki mechaniczne. Mimo, że omawiany surowiec nie należy do bardzo twardych, do dziś można podziwiać budynki sakralne z alabastrowymi ścianami i kolumnami. Współcześni architekci i dekoratorzy wnętrz, najczęściej wykorzystują alabaster do dekoracji ścian w wytwornych przedpokojach lub w eleganckim salonie. Minerał ten coraz częściej pojawia się niczym powiew luksusu w nowoczesnych minimalistycznych salonach. Wykończenie ściany alabastrem to tylko jedna z wielu możliwości. Ten jakże łatwy w obróbce szlachetny materiał może być cienki niczym kartka papieru, przepuszcza światło równie dobrze, jak mleczne szkło i ma naturalny przepiękny wzór. Doskonale prezentuje się zamontowany zamiast szklanych ścian, a w eleganckich wnętrzach można zamienić szklany luksfer na alabastrowy. Oczywiście takie "pustaki" nie są puste w środku, ale doskonale przepuszczają światło, zapewniając większą prywatność i wprost powalający efekt wizualny. Niestety, nie jest to tanie rozwiązanie, a takie "pustaki" trzeba robić na zamówienie. Jednak efekt jest wart zachodu i ceny.

Alabastrowe parawany i panele dzielące przestrzeń

Ten wyjątkowy minerał rozkwita w połączeniu ze światłem zarówno naturalnym, jak i sztucznym. Płyta alabastrowa może mieć grubość kilku milimetrów, więc doskonale sprawdzi się jako elegancki parawan lub mini ścianka działowa np. między salonem a jadalnią lub salonem a gabinetem. Rozwiązanie to jest nie tylko piękne, ale też bardzo praktyczne, np. chcemy podzielić duże pomieszczenie z jednym oknem.

Alabaster na suficie

Od kilku lat sufit traktujemy jak piątą ścianę do dekoracji, a to oznacza, że materiały wykończeniowe, które dotychczas były stosowane na ścianach, mogą zdobić również sufit. Alabaster już od starożytności zdobił sufity pałaców i świątyń. Wówczas to rzeźbiarze zdobyli sufity grubym pięknie rzeźbionym minerałem gipsowym. Współczesny sufit w wersji minimalistycznej to sufit z alabastru kalcytowego. Ten wyjątkowy materiał kocha światło, zastosowany na suficie podwieszanym z ledowym oświetleniem może rozświetlać całą powierzchnię sufitu. Wystarczy pod alabastrową płytą sufitową umieścić listwy LED, a pomieszczenie będzie piękne i klimatyczne.

Alabastrowe dekoracje

Już w starożytności wykorzystywano alabaster do budowy pięknych filarów, kolumn i ozdobnych łuków oraz sztukaterii. Taka ozdoba ścian i sufitów wygląda bardzo oryginalnie i ekskluzywnie. Niestety cena takiej sztukaterii jest znacznie wyższa niż w przypadku gipsowej, ale też efekt jest nieporównanie lepszy.

Alabastrowe meble

Alabastrowa konsola to propozycja, która jest jak powiew starożytnego luksusu w każdym wnętrzu. Niewielka gustowna konsola z alabastru subtelnie podkreśla aranżację całego wnętrza. Taki element wyposażenia na korytarzu lub na uboczu salonu jest jak wisienka na torcie dla całej aranżacji. Jednak największą popularnością cieszą alabastrowe abażury lamp, które są cienkie niczym kartka papieru i doskonale przepuszczają światło, ukazując alabastrowe żyłki i cętki, które pod wpływem światła często przybierają kolor złoty.

Stolik kawowy z alabastru kalcytowego pasuje dosłownie do każdego wnętrza. Łatwa obróbka tego materiału sprawia, że alabastrowe meble mogą przybierać różne kształty. Do nowoczesnych minimalistycznych wnętrz polecamy stolik kawowy w kształcie walca lub sześcianu. W salonach klasycznych glamour i prowansalskich, pięknie będzie wyglądał stolik kawowy na fikuśnych rzeźbionych nogach okrągły lub prostokątny, z listwami LED ukrytymi pod blatem, które sprawią, że alabastrowy blat "ożywa".

Alabastrowa rama lustra lub obrazu to kolejna propozycja na wykorzystanie tego wyjątkowego surowca. Prosta minimalistyczna z ukrytym ledami w ramie, będzie lśnić subtelnym blaskiem, który w połączeniu z lustrem sprawi, że całe pomieszczenie stanie się wyjątkowe. Inną możliwością są alabastrowe ramy obrazów pięknie rzeźbione, podkreślają powagę dzieła sztuki. Podobnie jak w przypadku mebli ramy mogą mieć charakter nowoczesny lub stylowy iście pałacowy, dodający całej aranżacji powagi i klasy.

Alabastrowe rzeźby

Alabastrowe rzeźby: domowe dzieła sztuk zdobiące salony, jadalnie, przedpokoje i sypialnie to jeden z najmocniejszych trendów na najbliższe kilka lat. Do wyboru mamy gipsowe popiersia lub rzeźbione w stylowym alabastrze rzeźby, które są nie tylko piękne, ale też cenne. Klasyczne lub ultranowoczesne alabastrowe rzeźby pasują do prawie każdego wnętrza. Ponadto łatwo je wkomponować do kolorowych i jak monochromatycznych aranżacji i zawsze wyglądają bardzo ekskluzywnie.

Alabastrowa rzeźba
Alabastrowa rzeźba

Alternatywą dla naturalnego alabastru są tynki dekoracyjne, które odwzorowują żyłki i cętki tego minerału. Niestety, taka ściana, choć dużo odporniejsza na uszkodzenia mechaniczne, nie rozbłyśnie pod wpływem światła. A brak naturalnej reakcji alabastrowej ściany na promienie światła od razu zdradzi, że na ścianie znajduje się tańsza imitacja tego minerału.

Alabaster w gabinecie

Zgodnie z dawnymi wierzeniami przebywanie w alabastrowym pomieszczeniu poprawia koncentrację i zdolności poznawcze. Jest to więc doskonały surowiec wykończenia aranżacji biura i gabinetu. Elegancki, ekskluzywny i bardzo subtelny. Na Bliskim Wschodzie ten materiał nadal jest głównym materiałem wykończeniowym w biurowcach, sądach i bibliotekach, a także prywatnych domowych gabinetach.

Alabaster w pytaniach

Skąd pochodzi nazwa "alabaster"?
Nazwa "alabaster" wywodzi się najprawdopodobniej od starożytnego miasta Alabastron w Egipcie, znanego z produkcji naczyń na perfumy. Inna teoria mówi, że pochodzi od greckiego "alábastros", czyli małego pojemnika z tego minerału. Historycznie używano tej nazwy zarówno dla minerału, jak i przedmiotów z niego wykonanych. Nazwa przetrwała do dziś jako określenie lekkiego, półprzezroczystego kamienia dekoracyjnego.
Gdzie występuje alabaster - jakie są jego główne złoża?
Alabaster wydobywa się na kilku kontynentach. Najbardziej znane złoża znajdują się we Włoszech (Volterra), Egipcie (okolice Luksoru), Chinach, Rosji i USA (Kalifornia, Utah, Nowy Meksyk). W Polsce występuje m.in. na Dolnym Śląsku i Podkarpaciu. Miejsca wydobycia różnią się odmianą minerału i jego barwą.
Czym różni się alabaster od marmuru?
Alabaster i marmur to dwa różne minerały - pierwszy to głównie gips lub kalcyt, drugi to przeważnie węglan wapnia. Alabaster jest znacznie miększy (twardość ok. 2 w skali Mohsa), półprzezroczysty i łatwy w rzeźbieniu. Marmur jest twardszy i odporniejszy, stosowany także w konstrukcji. Występują także różnice wizualne - marmur ma żyłki, alabaster - bardziej jednolitą strukturę.
Jak test chemiczny pomaga w identyfikacji alabastru kalcytowego?
Aby rozróżnić odmiany alabastru, można użyć testu z kwasem solnym. Gdy kropla HCl zostanie nałożona na próbkę i pojawi się musowanie - oznacza to reakcję kalcytu (wydzielanie CO₂). Alabaster gipsowy nie reaguje z kwasem. To prosta, choć wymagająca ostrożności metoda identyfikacji w warunkach warsztatowych.
Czy alabaster ma zastosowanie akustyczne?
Alabaster nie jest typowym materiałem akustycznym, ale dzięki lekko porowatej strukturze może częściowo pochłaniać dźwięki. W nowoczesnym designie wykorzystywany jest jako element wyciszający przestrzeń w formie paneli lub ścianek. Główne walory to jednak efekt wizualny i transluscencja. W akustyce stosowany głównie w połączeniu z innymi materiałami.
Czy istnieją ekologiczne lub etyczne kwestie związane z wydobyciem alabastru?
Wydobycie alabastru - jak każdego surowca naturalnego - powinno być prowadzone odpowiedzialnie. Choć nie jest to minerał rzadki, eksploatacja złoża może wpływać na lokalne środowisko. Coraz więcej producentów wprowadza zasady zrównoważonego wydobycia, aby minimalizować ingerencję w krajobraz. Warto wybierać dostawców, którzy deklarują etyczne i ekologiczne standardy pozyskiwania materiału.
Czy alabaster jest trwały?
Trwałość alabastru zależy od jego odmiany. Kalcytowy alabaster jest znacznie twardszy i bardziej odporny na uszkodzenia, dlatego nadaje się do miejsc o większym natężeniu użytkowania. Alabaster gipsowy jest kruchy i podatny na zarysowania, ale za to łatwiejszy w obróbce. Obydwa rodzaje są wrażliwe na wilgoć i zmiany temperatury. Wymagają też odpowiedniej pielęgnacji i unikania kontaktu z ostrymi przedmiotami.
Czy alabaster nadaje się do wilgotnych pomieszczeń?
Nie zaleca się stosowania alabastru, zwłaszcza odmiany gipsowej, w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności, takich jak łazienki czy kuchnie bez wentylacji. Gips chłonie wodę, co może prowadzić do jego degradacji lub odkształceń. Kalcytowy jest bardziej odporny, ale również powinien być zabezpieczony impregnatem. Lepszym rozwiązaniem w takich warunkach są imitacje alabastru lub inne kamienie naturalne. W pomieszczeniach suchych alabaster sprawdza się doskonale.
Jak dbać o elementy wykonane z alabastru?
Pielęgnacja alabastru wymaga delikatności i stosowania łagodnych środków. Powierzchnie należy czyścić miękką ściereczką z mikrofibry, suchą lub lekko zwilżoną wodą. Należy unikać agresywnych detergentów, środków ściernych i nadmiaru wody. Dobrą praktyką jest też okresowe stosowanie impregnatów ochronnych. Regularna pielęgnacja pozwala zachować piękno materiału przez lata.
Czy alabaster można zastąpić imitacją?
Na rynku dostępne są liczne imitacje alabastru - zarówno w formie płyt z tworzyw sztucznych, jak i tynków dekoracyjnych. Materiały te naśladują wzór i barwę naturalnego kamienia, ale nie przepuszczają światła w ten sam sposób. Są za to bardziej odporne na uszkodzenia, wilgoć i łatwiejsze w montażu. Stosowane są tam, gdzie budżet lub warunki eksploatacyjne nie pozwalają na użycie prawdziwego minerału. To dobry wybór do kuchni czy łazienek.

Komentarze