Atrium, czyli prostokątne reprezentacyjne pomieszczenie w centralnej części budynku z wysokim sufitem, wokół którego rozmieszczone są pomieszczenia na jednej lub dwóch kondygnacjach. Sprawdź, jak wyglądało atrium za czasów Cesarstwa Rzymskiego i jak projektują ten rodzaj pomieszczenia współcześni architekci. Podpowiadamy jak zbudować w nowoczesnym domu zachwycające atrium i dlaczego warto pokusić się o taki układ domu.
Atrium po raz pierwszy pojawiło się w architekturze Cesarstwa Rzymskiego, wówczas było to pomieszczenie o charakterze reprezentacyjnym. Wokół atrium były rozmieszczone pokoje i inne pomieszczenia. W rzymskim atrium na środku znajdował się basen lub pięknie zdobiony zbiornik na wodę deszczową, którą odprowadzano z dachu całego budynku właśnie do atrium. Z tego też powodu atrium było pomieszczeniem bez zadaszenia lub z częściowym zadaszeniem. Później architekci do ów zbiornika dodali fontannę, która jak każdy element rzymskiej architektury była prawdziwym dziełem sztuki.
W większych obiektach takich jak zamki i pałace atrium pełniło funkcję dziedzińca otoczonego kolumnadą lub krużgankami. Atrium z biegiem czasu stało się jednym z najważniejszych pomieszczeń w rzymskich budynkach, w którym kwitło życie towarzyskie. Obecnie atrium przeżywa wielki renesans, ten rodzaj pomieszczenia można spotkać w nowoczesnych biurowcach, galeriach handlowych, a także w ultranowoczesnych domach i apartamentowcach.
Co to jest atrium?
Atrium to prostokątne lub kwadratowe pomieszczenie bez dachu wywodzące się z czasów Cesarstwa Rzymskiego. Atrium to jest pomieszczenie znajdujące się w centralnym miejscu budynku, w pierwotnej wersji atrium było obudowane z każdej strony innymi pomieszczeniami i pozbawione dachu całkowicie lub częściowo. W centralnym punkcie atrium najczęściej znajdował się okazały basen lub spory zbiornik na wodę, czasem obok basenu montowano specjalny zbiornik na wodę pitną. Brak dachu nad atrium umożliwiał gromadzenie wody deszczowej, z której mogli korzystać mieszkańcy budynku. W czasach Cesarstwa Rzymskiego atrium było otwartym pomieszczeniem, do którego prowadziły szerokie zawsze otwarte lub osłonięte jedynie kotarami wejścia i krużganki. Do atrium prowadziło wiele wejść, dzięki czemu każdy z mieszkańców miał do niego dostęp.
Atrium w bogatych domach mieszkalnych w pierwotnej wersji pełniło funkcję najbardziej reprezentacyjnego pomieszczenia w domu. Urządzano w nim salon z gabinetem, w którym przyjmowano gości, a pan domu również swoich klientów. W dużych pałacach i zamkach atrium stanowiło dziedziniec łączący wszystkie skrzydła budynku. Atrium umożliwiało eleganckie przyjęcie gości bez wprowadzania ich do wnętrza domu. W starożytnym Rzymie atrium było pomieszczeniem całorocznym, podobnie jak dzisiejsze atrium ciepłych krajach.
Atrium bardzo często można spotkać w architekturze sakralnej, gdzie ten rodzaj pomieszczenia pojawia się najczęściej aż dwukrotnie. Pierwszym i najważniejszym atrium obiektów o charakterze sakralnym jest ołtarz główny, który otaczają ołtarze boczne i pomieszczenia przeznaczone dla duchownych. Innym przykładem atrium w architekturze sakralnej są świątynie z okresu wczesnego chrześcijaństwa, gdzie atrium stanowi dziedziniec otoczony krużgankami i portykami. To właśnie w atrium znajdował się zbiornik wodny do ablucji, czyli symbolicznego obmycia się przed wejściem do świątyni. Atrium można spotkać w większości starych zabytkowych obiektów sakralnych.
Atrium we współczesnej architekturze
Atrium nieprzerwanie od czasów Cesarstwa Rzymskiego cieszy się niesłabnącą popularnością w ciepłych krajach, gdzie ściany stanowią osłonę przed słońcem, zaś odkryty dach zapewnia stały dopływ świeżego powietrza. Bardzo często ten typ zabudowy można spotkać w luksusowych hotelach, w których goście mają do dyspozycji sporych rozmiarów atrium, wyposażone w basen, naturalną roślinność i sztuczną plażę.
Atrium jest pomieszczeniem bardzo często spotykanym w afrykańskiej i arabskiej architekturze mieszkalnej. Pomieszczenie obudowane ścianami bez dachu zapewnia dostęp do świeżego powietrza, ale zapewnia prywatność mieszkańcom i choć trochę chroni przed palącym słońcem. Afrykańskie i arabskie atrium bardzo często jest osłonięte żaluzją dachową z desek, która rozprasza słońce i daje wytchnienie w upalne dni, jest to rodzaj letniej kuchni, salonu i zamkniętego ogrodu w jednym.
Od niedawna atrium cieszy się dużą popularnością również w Polsce, bardzo często można je spotkać w dużych galeriach handlowych. W tego typu obiektach atrium coraz częściej gubi swój pierwotny czworokątny kształt i przyjmuje fantazyjne nieregularne kształty. W centrach handlowych atrium stanowi najczęściej rozrywkową część obiektu, w której mieszczą się kawiarnie i odbywają się liczne atrakcje dla klientów. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość obserwacji atrium z każdego piętra obiektu.
Przykładem współczesnego atrium są nowoczesne zamknięte osiedla. Nowoczesne apartamentowce są ustawione w taki sposób, żeby pośrodku powstał niewielki plac na wzór rzymskiego dziedzińca, na którym znajduje plac zabaw dla dzieci, ławki i stoliki dla mieszkańców. Atrium w takiej zabudowie skupia lokalną społeczność i jest namiastką ogrodu.
Atrium w domu z antresolą
Atrium w nowoczesnym budownictwie mieszkalnym pojawiło się mniej więcej dekadę temu wraz z nadejściem mody na domy w stylu loftowym. Nowoczesne budynki z otwartą przestrzenią dzienną i otwartymi antresolami usytuowanymi wokół salonu z wysokim sufitem. W takiej zabudowie jedynym pomieszczeniem, które ma wysokość wszystkich kondygnacji budynku, jest salon.
Atrium powstaje w loftowym budynku poprzez pozostawienie prostokątnej przestrzeni dziennej, do której światło wpada z każdego pomieszczenia znajdującego się na antresoli. W loftowym atrium znajduje się wówczas salon, który można obserwować z każdego pomieszczenia na antresoli. Pokój dzienny w takiej zabudowie jest połączony z kuchnią lub aneksem kuchennym. Strefa kuchenna na otwartym planie dziennym powinna się znajdować pod antresolą, wówczas jest optycznie oddzielona od salonu. Kolejnym pomieszczeniem, które może otaczać loftowe atrium, jest biblioteka i mini gabinet oraz łazienka. Ta ostatnia, z racji swojej funkcji, jest pomieszczeniem zamkniętym, ale razem z innym otwartymi pomieszczeniami na parterze tworzy prostokątne atrium. Na antresoli znajdują się najczęściej sypialnie i garderoba.
Atrium w domu w zabudowie dywanowej
W domach postawionych w zabudowie dywanowej, czyli w domach jednorodzinnych, które stykają się ścianą, bardzo często powstaje typowe atrium bez dachu. Takie zagospodarowanie pomieszczenia bez okna pozwala na stały dostęp do światła słonecznego i możliwość zagospodarowania wewnętrznego ogrodu lub salonu dziennego. Atrium w nowoczesnej zabudowie dywanowej cieszy się bardzo dużą popularnością, ponieważ daje otwartą "od góry" bardzo prywatną przestrzeń ze stałym dostępem do świeżego powietrza. W takim pomieszczeniu można z powodzeniem hodować mrozoodporne oraz sezonowe rośliny i stworzyć przepiękny ogród w środku domu. Minusem atrium w zabudowie dywanowej w Polsce jest wyłączenie tego z powierzchni użytkowej w sezonie zimowym, kiedy to niskie temperatury nie pozwalają na korzystanie z atrium.
Inną możliwością jest przeszklony dach nad atrium, który doświetla pomieszczenie, jednak ogranicza dostęp do świeżego powietrza i atrium, mimo że jest całoroczne, traci swój urok otwartego na przyrodę pomieszczenia.
Atrium w domu modułowym
Moda na domy modułowe otwiera wiele ciekawych i niedostępnych w tradycyjnym budownictwie możliwości. Jedną z nich jest atrium, które stanowi rolę wewnętrznego łącznika pomiędzy poszczególnymi modułami domu. W co ciekawszych projektach domów modułowych, często spotykamy więcej niż jedno atrium. Takie projekty zapewniają prywatne pomieszczenie bez dachu dla każdego z modułów, które powstaje poprzez umiejętne usytuowanie każdego z modułów. Takie mini "podwórka" zamknięte pomiędzy poszczególnymi modułami domu, mogą pełnić funkcję gustownego łącznika, który łatwo można zamienić w piękny pionowy ogród pełen zieleni z gustowną fontanną i wygodnymi fotelami oraz stolikiem kawowym, w otwarty salon, letnią jadalnię z pięknym murowanym grillem lub niewielki plac zabaw dla dzieci. Zaletą atrium z otwartym dachem jest prywatność, obudowane z każdej strony ścianami pomieszczenie bez dachu, daje wiele możliwości aranżacji. Umiejętne rozplanowanie zieleni i brak dachu to możliwość stworzenia zachwycającego ogrodu w miejskiej dżungli osłoniętego od miejskiego zgiełku i ciekawskich spojrzeń przechodniów.
Atrium w nowoczesnym minimalistycznym budownictwie
Atrium w nowoczesnym minimalistycznym budownictwie to z kolei nawiązanie do coraz modniejszych wysokich sufitów i kreatywnego wykorzystania przestrzeni. Nowoczesne minimalistyczne domy zachwycają geometryczną bryłą i niekonwencjonalnym podejściem do przestrzeni, którą w tym wypadku tworzymy nie tylko w poziomie, ale też w pionie. Atrium w minimalistycznych domach jest zadaszone i pełni funkcję reprezentacyjną. W takim miejscu mieści się salon, którego przestrzeń została optycznie powiększona wysokim sufitem sięgającym najwyższej kondygnacji domu. Jeśli chcemy zachować typowe cechy atrium, warto usytuować salon dokładnie w centralnej części na planie domu, tak żeby z każdej strony otaczały go ściany. Światło w takim atrium można uzyskać, montując w dachu świetliki lub jaskółki, inną możliwością są ściany z luksferów w pomieszczeniach, które otaczają atrium.
Basen w domowym atrium
Coraz więcej osób decyduje się również na montaż, choć niewielkiego basenu, który można zbudować również w atrium. Basen na środku domu, nie musi mieć dodatkowego źródła światła dziennego, w tym wypadku to wysokość daje poczucie dużej przestrzeni i brak dachu. Oprócz wielu plusów posiadania własnego basenu z wysokim sufitem jest jeden minus. Jeśli chcemy, aby basen w atrium był pomieszczeniem całorocznym, warto zadbać o zimowe zadaszenie basenu i odpowiednie ogrzewanie. Jeśli natomiast basen w atrium ma mieć charakter sezonowy i otacza go roślinność, tworząca iluzję basenu w ogrodzie wówczas zadaszenie nie będzie potrzebne nad całym atrium, a jedynie nad samym basenem co ogranicza ilość zanieczyszczeń w basenie po sezonie zimowym.
Atrium po wielu latach zapomnienia wraca do budownictwa mieszkalnego. Nieco odmienione, często przystosowane do panującego na danej szerokości geograficznej klimatu. To wyjątkowe pomieszczenie bez dachu nadal zachwyca, latem przyciąga domowników i oczarowuje gości. Czy warto zatem poświęcić kilkanaście lub kilkadziesiąt metrów kwadratowych powierzchni mieszkalnej na atrium? Tak, jeśli tylko można je zbudować bez uszczerbku na funkcjonalności domu. Zarówno atrium bez dachu, jak i zadaszony salon w atrium, pięknie się prezentują i sprawiają, że dom staje się wyjątkowy, a samo atrium zachwyca wysokim sufitem i często jest antidotum na niewielką powierzchnię salonu. W długich, ale wąskich salonach, na planie atrialnym, warto zadbać o to, żeby sufit nad atrium znajdował się na różnych poziomach, załamywał i przekłamywał przestrzeń, tworząc zachwycające pomieszczenie.
Komentarze