Domowe stacje uzdatniania wody ze studni i wodociągu

Parametry wody muszą spełniać określone normy, żeby nadawała się do picia, albo przynajmniej używania w gospodarstwie domowym. W przypadku korzystania z prywatnego ujęcia na działce, obowiązek zapewnienia pożądanych parametrów wody spada na właścicieli, natomiast w przypadku wody wodociągowej, o jej jakość dbają profesjonalne urządzenia, a kontrolują służby wodociągowe.

Woda z sieci wodociągowej

Dociera do budynków już pozbawiona szkodliwych dla zdrowia bakterii i zanieczyszczeń. Jej uzdatnianie w warunkach domowych ewentualnie polega na założeniu za wodomierzem filtra mechanicznego (w celu wyłapania drobin rdzy i piasku) oraz urządzenia zmiękczającego, które nada jej odpowiednią miękkość i pozbawi metalicznego posmaku. Po takim dodatkowym poprawieniu jej jakości, mieszkańcy unikają kłopotów związanych z wysuszaniem skóry i ustaje osadzenie się osadu z kamienia kotłowego wewnątrz rur instalacji (na przykład grzewczej, chłodniczej), poza tym na urządzeniach, armaturze sanitarnej i sprzęcie (między innymi czajniku).

Woda ze studni

Rzadko kiedy nadaje się do bezpośredniego użycia i konieczna jest poważna ingerencja w jej skład. Z reguły charakteryzuje się ona nadmierną zawartością

• wapnia i magnezu (zwiększają jej twardość i mętność),
• soli żelaza (zabarwiają ją na żółty kolor),
• soli manganu (pozostawiają na sanitariatach czarny osad).

Ponadto jakość wody obniżają groźne zanieczyszczenia (to jest amoniak, siarkowodór), a na obszarach rolniczych - azotyny. Na terenach bez kanalizacji niebezpieczeństwo dla zdrowia stwarza bakteriologiczne skażenie (na przykład z nieszczelnych szamb).

Czynności przed założeniem domowej stacji uzdatniającej wodę

Przed zakupem działki warto sprawdzić, czy w okolicy znajduje się sieć wodociągowa lub kiedy planowana jest jej budowa. Przy braku wodociągu - na pewno cenne będą informacje od sąsiadów, czy mieli trudności ze znalezieniem źródła wody i w jaki sposób u siebie ją uzdatniają. Wywiad pozwoli lepiej oszacować inwestycyjne koszty realizacji studni i stacji uzdatniania. Wykonanie analizy wody to pierwszy krok do prawidłowego dobrania technologii uzdatniania. Najlepiej zlecić badania stacji Sanepid, laboratorium ochrony środowiska lub firmie sprzedającej filtry. Laboranci zbadają parametry wody w oparciu o jej skład fizyczny, chemiczny i bakteriologiczny. Podstawowa analiza określa właściwości fizyczne wody (barwę, mętność, zapach i smak), a także obecność bakterii - jej cena obecnie wynosi do 150 zł. Natomiast rozszerzona opisuje właściwości chemiczne, w tym zawartość jonów amonowych, azotanów i azotynów, chlorków, żelaza, manganu oraz utlenialność. Taka analiza składu, w zależności od stopnia szczegółowości badania, kosztuje od 300 do 700 zł. Co ważne, badanie wody należy wykonać przed i zaraz po zamontowaniu filtrów, potem jeszcze powtarzać co jakiś czas. Natomiast skonfigurowaniem domowej stacji uzdatniania wody powinna zająć się profesjonalna firma, która fachowo dobierze elementy stacji i będzie je serwisować.

Co należy powiedzieć o doborze filtrów do uzdatniania wody?

Istotne jest prawidłowe ustalenie rodzaju i wielkości filtrów, rodzaju wypełniającego je złoża, częstotliwości jego płukania. Specjaliści od uzdatniania określają te parametry adekwatnie do wyników analiz i przeznaczenia wody. Uwzględniają to, czy będzie ona wykorzystywana do celów gospodarczych, spożywczych (tu rolę grają indywidualne potrzeby konsumentów, w tym dzieci i osób chorych), czy może tylko do podlewania ogrodu. Obliczają rozmiar stacji i wydajność jej składowych, w zależności od liczby mieszkańców i odbiorników wody w budynku oraz wielkości jej zużycia w konkretnym gospodarstwie domowym. Ustawiają filtry w prawidłowej kolejności (ma ona istotny wpływ na ich późniejszą żywotność i częstotliwość obsługi).

Co należy powiedzieć o obsłudze i konserwacji?

Należy wiedzieć, że złoża którymi wypełnione są filtry uzdatniające wodę, powinno się systematycznie płukać. Możemy to przeprowadzać manualnie lub automatycznie przy pomocy elektronicznie sterowanej głowicy, zamontowanej (na życzenie) na obudowie. Po określonym czasie złoża należy poddać regeneracji bądź wymienić. W przypadku złóż kwarcowych i katalitycznych, wystarczy zlecić specjalistyczny serwis raz na rok. Przy korzystaniu z wersji ze złożami regenerowalnymi, trzeba to robić co 6 miesięcy czasu. Częstsze, regularne uzupełnianie dotyczy zaś na przykład soli w urządzeniach zmiękczających. Pracownicy firmy konfigurującej elementy stacji uzdatniania powinni poinformować nas o wymaganej częstotliwości tego rodzaju prac.

Domowa stacja uzdatniania wody ze studni

Uzdatnianie wody ze studni jest skomplikowane i uzależnione od głębokości ujęcia (z płytkiego jest trudniejsze). Woda z głębokiego ujęcia z reguły zawiera nadmiar związków wapnia, magnezu, żelaza i manganu oraz jonów amonowych i siarkowodoru, zatem powinno się zastosować filtry mechaniczne, za którymi ustawia się kolumny filtracyjne z odpowiednim złożem. Na przykład wariant z piaskiem kwarcowym, po napowietrzeniu, skutecznie usuwa z wody żelazo. Złoże katalityczne (ze skał zawierających tlenki manganu) eliminuje z niej mangan. Przy korzystaniu z płytkiej studni, na dodatek znajdującej się na terenie bez kanalizacji zbiorczej, często pojawia się konieczność rozbudowania stacji filtrów, na przykład urządzenia neutralizujące bakterie chorobotwórcze. Wynika to z potencjalnego skażenia wody w studni substancjami pochodzącymi z nieszczelnych szamb, opadów atmosferycznych, intensywnie nawożonych pól uprawnych.

Domowa stacja uzdatniania wody z sieci wodociągowej

W przypadku wody wodociągowej, filtry mechaniczne służą do zatrzymania zanieczyszczeń stałych, które dostaną się do układu podczas jego awarii lub konserwacji, urządzenie zmiękczające - do usunięcia z niej nadmiaru soli magnezowych i wapniowych, widocznego w formie wykwitów, to jest osadów mineralnych. Jeśli woda ma metaliczny smak i zapach chloru, to dodaje się jeszcze filtr z węglem aktywnym.

Trzeba wiedzieć, że każda stacja uzdatniania wody powinna się znajdować w obrębie domu, nie w ogrodowych studzienkach. Dobre miejsce to ogrzewana kotłownia albo garaż. W przypadku wody ze studni, elementy stacji montuje się zaraz za wejściem wodnym do budynku, w razie korzystania z wodociągu - tuż za wodomierzem. Rozróżnia się narurowe, jedno- lub kilkustopniowe, nieduże filtry mechaniczne (w obudowie mają stałe lub wyjmowane wkłady), jak również kolumny filtracyjne o dużych rozmiarach (na przykład tak ze złożem odżelaziającym, do typowego obiektu jednorodzinnego, ma wysokość 1,5 metra przy średnicy 24,5 cm, a ze względu na konieczność obsługi instalacji i urządzeń w całym domu są to filtry o wysokiej wydajności, do 2 m³/h).

Wymagania instalacyjne do stosowania rozbudowanej stacji z kolumnami filtracyjnymi

• Wykonanie przyłącza do rury z zimną wodą i przewodów odpływowych do kanalizacji zbiorczej, ewentualnie do szamba, korzystanie z własnej oczyszczalni ścieków (zwłaszcza dużo popłuczyn produkują kolumny odżelaziające);
• Pomieszczenie o odpowiednio dużej powierzchni i wysokości oraz zapewnienie w nim stosunkowo łatwego dostępu do elementów stacji;
• Dostęp do gniazda elektrycznego 230 V, jeśli kolumny wyposażone są w automatyczne głowice sterujące i lampy bakteriobójcze UV.

Ministacje montowane tuż przed konkretnymi punktami poboru wody (na przykład w szafce pod zlewozmywakiem), są mniej wydajne. Podłącza się je do instalacji wodnej tylko wężykami i zaworami, gdyż proste zestawy zawierają obudowę, a także jeden lub kilka wymiennych wkładów. Kiedy systemy działają na zasadzie odwróconej osmozy, wymagane jest wówczas dodanie zbiornika na oczyszczoną wodę.

Rodzaje filtrów do uzdatniania wody

Mechaniczne filtry do uzdatniania wody
Należą do nich tzw. filtry wstępnego oczyszczania oraz kolumny odżelaziające i odmanganiające. Filtrów wstępnych używa się zarówno w instalacjach z wodą studzienną, jak i wodociągową, ponieważ zatrzymują najdrobniejsze zanieczyszczenia stałe (piasek, rdzę). Stoją w pierwszej kolejności tuż za wodomierzem albo bezpośrednio przed punktami poboru wody i chronią pozostałe filtry. Sposób obsługiwania zależy od ich budowy. Te ze stałym wkładem (z tworzywa sztucznego lub stali nierdzewnej) wystarczy opłukać wodą. Wkłady wariantów wymiennych (z tworzywa sztucznego, sznurka, włókniny) po zużyciu się zastępuje nowymi. Złoże filtrujące (na przykład z keramzytu, tworzywa sztucznego) w kolumnie płucze się przeciwprądowym strumieniem wody. Odmianą filtrów mechanicznych są kolumny odżelaziające i odmanganiające, które przeznacza się do uzdatniania wody z głębokiej studni. Taki sprzęt, wypełniony złożem mineralnym albo masami katalitycznymi, współpracuje z napowietrzaczem wody i hydroforem nieprzeponowym (na skutek kontaktu powietrza i wody wytrąca się żelazo, które zatrzymuje przygotowane złoże). Proces płukania złoża (sposobem przeciwprądowym) jest inicjowany manualnie lub automatycznie.

Zmiękczacz
Montowany jest na rurociągu z wodą studzienną bądź wodociągową, w grupie filtrów na początku instalacji domowej - jako końcowy element stacji uzdatniania. Urządzenie zawiera zbiornik filtracyjny wypełniony żywicą jonowymienną (zmniejsza ona zawartość jonów wapnia i magnezu w wodzie, zamieniając je na jony sodu) oraz zbiornik na solankę. Solankę, potrzebną do regeneracji złoża żywicowego, uzyskuje się z soli kuchennej i dozuje w postaci tabletek. Trzeci element - głowica sterująca - kieruje przebiegiem filtracji wody i regeneracji złoża. W trakcie operacji zmiękczania, woda z twardej staje się miękka i nie osadza kamienia kotłowego na domowych instalacjach i urządzeniach.

Filtry węglowe do uzdatniania wody
Zawierają aktywny węgiel, który ma właściwości absorpcyjne w odniesieniu do metali ciężkich, herbicydów i pestycydów. Usuwa z wody wodociągowej zapach chloru oraz poprawia jej barwę, klarowność i smak. Sprzęt tego typu montowany jest na początku domowej instalacji (zawsze poprzedzany filtrem mechanicznym), albo przed wybranym punktem poboru wody, używając prostego modelu z wymiennym wkładem o niewielkiej zdolności pochłaniania zanieczyszczeń.

Filtry kolumnowe uzdatniania wody
Za tym filtrem umieszcza się lampę bakteriobójczą UV, jeśli jego złoże nie zostało wcześniej zmieszane z bakteriobójczymi dodatkami. Lampa YV uniemożliwia rozwój niepożądanych drobnoustrojów. Złoża filtrów kolumnowych powinno się regularnie płukać wodą, więc warto wyposażyć urządzenie w automatyczną głowicę sterującą.