Ścianka kolankowa to jeden z najpopularniejszych elementów konstrukcyjnych współcześnie budowanych domów. Jednocześnie jest to kość niezgody między inwestorami a architektami w całym kraju. Sprawdź, co to jest ścianka kolankowa, dlaczego warto ją podnieść i czemu architekci są przeciwni takiemu rozwiązaniu. Podpowiadamy, jak najtańszym kosztem uzyskać dodatkową kondygnację w parterowym domu.
Ścianka kolankowa to jeden z najbardziej kontrowersyjnych elementów budynku. Z jednej strony podniesienie tej ściany pozwala na adaptację poddasza w parterowym domu. Z drugiej zaś podniesienie jej zaburza proporcje całego budynku, na co niechętnie zgadzają się architekci. Sprawdź, czy warto zaadaptować poddasze i czy jest to rzeczywiście najtańszy sposób na uzyskanie dodatkowej kondygnacji w parterowym domu.
Co to jest ścianka kolankowa?
Ścianka kolankowa to zewnętrzna ściana nośna, która pozwala na podniesienie poddasza i przeniesienie ciężaru dachu na inne elementy konstrukcyjne. W praktyce omawiany element konstrukcyjny sięga do najwyższego punktu poddasza i zawsze jest wyższy niż od najwyższego stropu w budynku. Ścianka kolankowa jest wsparta na wieńcu, a więc przenosi ciężar dachu właśnie na wieniec. W projekcie budynku zawsze znajdują się dwie takie ścianki i są to dwie równoległe zewnętrzne boczne ściany. Obecnie bardzo często w nowo budowanych domach ściana ta jest podniesiona, dzięki temu zabiegowi sufit na poddaszu jest na wysokości pozwalającej na adaptację strychu na część mieszkalną. W budynkach z nieużytkowym poddaszem ścianka kolankowa ma wysokość 70-80 cm, w domach, w których inwestor chce wykorzystać strych, jako dodatkową kondygnację wysokość tej ściany może wynosi od 110 do 200 cm. Taka ściana znajduje zastosowanie w przypadku dachów dwu- i wielospadowych, gdzie w znacznym stopniu odciąża całą konstrukcję budynku.
Wysokość ścianki kolankowej - kość niezgody między inwestorami a architektami
Wysokość ścianki kolankowej w gotowych projektach domów parterowych najczęściej nie przekracza 80 cm, dzięki czemu dom ma właściwe proporcje. Rozmiar budynku, wysokość dachu drzwi i okien sprawiają, że budowla wygląda estetycznie. Jednak coraz więcej inwestorów decyduje się na podwyższenie ścianki kolankowej i tym samym podniesienie połaci dachu. Najczęściej ten rodzaj ściany nośnej zostaje podwyższony do wysokości pozwalającej na komfortowe korzystanie z poddasza ze skosami. Pomysł ten rzadko podoba się architektom, ponieważ budynek traci proporcje. Otwory wydają się zbyt małe w stosunku do ścian, podobnie jak zadaszenie domu. Podniesienie ścianki kolankowej jest najtańszym sposobem na uzyskanie dodatkowej w pełni funkcjonalnej kondygnacji. Z tego też powodu w domach typu stodoła, czyli najchętniej obecnie budowanych, ścianka nośna zostaje podniesiona. Ze względu na zbyt duże koszty związane z nanoszeniem poprawek w projekcie inne elementy domu w przeważającej większości pozostają bez zmian - tym bardziej, że często decyzja o podniesieniu tej ściany zapada, kiedy miejsce na otwory jest gotowe, a okna i drzwi zamówione.
Jak podnieść ściankę kolankową i nie zaburzyć proporcji pomieszczenia?
Nie zawsze podwyższenie ścianki kolankowej ma negatywny wpływ na wygląd bryły budynku, gdyż podniesienie do 30 cm najczęściej nie ma wpływu na wygląd budynku, a jego proporcje zostaną zachowane. Niestety, taka zmiana wysokości najczęściej nie ma również wpływu na funkcjonalność poddasza.
Inną możliwością jest dobudowa lukarny lub lukarn, które doświetlą pomieszczenia na zaadoptowanym poddaszu. Lukarna to niezwykle dekoracyjny element elewacji, który sprawia, że podwyższenie ściany "gubi" się - dach i wcześniej zamontowane okna są proporcjonalne na tle wysokich ścian.
Korzyści z podniesienia ścianki kolankowej
Podniesienie ścianki kolankowej umożliwia podniesienie połaci dachowej, a to oznacza, że niefunkcjonalne niskie poddasze ze skosami można zamienić na komfortową przestrzeń mieszkalną. Podwyższenie tej ściany nawet o kilkadziesiąt centymetrów pozwala wykorzystać przestrzeń pod skosami. Najniższy punkt strychu staje się funkcjonalny.
W przypadku domów, w których ścianka kolankowa:
- została podniesiona do wysokości do 150-200 cm, można na niej zamontować okna, które będą oświetlać użytkowe poddasze.
- została podniesiona do 115-120 cm wysokości, montuje się okna połaciowe lub w lukarnie.
W każdym z omówionych przypadków to podwyższenie pozwala na wykorzystanie poddasza i komfortowe użytkowanie z tej powierzchni. Inną korzyścią z podniesienia ścianki kolankowej jest przeniesienie ciężaru domu ze ścian nośnych na wieniec. Zabieg ten odciąża dach i konstrukcję budynku w sezonie zimowym, kiedy mokry śnieg zalega na dachu.
Kiedy warto podnieść ściankę kolankową?
- Kiedy konstrukcja dachu wymaga dodatkowego wsparcia na wieńcu;
- Kiedy w domu parterowym chcemy zaadaptować strych na powierzchnię mieszkalną, a wysokość skosów w znacznym stopniu ogranicza zagospodarowanie tej przestrzeni;
- Kolejnym powodem, dla którego warto wybudować lub podwyższyć ściankę kolankową jest możliwość zamontowania okna na poddaszu właśnie ze strony podwyższenia. Ślepe nieużytkowe poddasze po podniesieniu o kilkadziesiąt a czasem nawet 100-200 cm ścianki kolankowej może być słoneczne i w pełni funkcjonalne.
Z jakich materiałów najczęściej powstaje ścianka kolankowa?
Ścianka kolankowa jest budowana z tego samego materiału, z jakiego wznoszony jest cały dom. Zatem w domach murowanych jest ona najczęściej murowana. W przypadku domów drewnianych powstaje z drewna. W obu przypadkach równie dobrze spełnia wszystkie swoje funkcje. W budynkach z drewnianą konstrukcją ścianka kolankowa jest przedłużeniem drewnianych słupów konstrukcyjnych, które ciągną się od najniższej kondygnacji aż powyżej najwyższego stropu. W domach murowanych omawiany element konstrukcyjny jest murowany i najczęściej dodatkowo wzmocniony żelbetowym słupem.
Gdzie zamontować okna na poddaszu z podniesioną ścianką kolankową?
Możliwości na umieszczenie okien na użytkowym poddaszu w domu, w którym została podniesiona ścianka kolankowa, jest kilka. Głównym kryterium rozmieszczenia okien jest wysokość tej ścianki. Na poddaszu z dwuspadowym dachem, a więc w pomieszczeniu ze skosami, ścianka kolankowa może mieć wysokość od 70-80 do nawet 200 cm. W pomieszczeniach, w których omawiana ściana jest niższa niż 150 cm montaż okna na niej nie będzie dobrym pomysłem. Warto pamiętać, że sam fakt zamontowania okna nie gwarantuje dobrego doświetlenia. Zbyt nisko osadzone okno na ścianie ze skosem, będzie doświetlać podłogę i stworzy tak zwany efekt tunelu świetlnego. W takiej sytuacji można zbudować lukarnę, z dużym oknem, która nie tylko może doświetlać pomieszczenie, ale sprawi, że bryła budynku nabierze szlachetnego i bardziej fantazyjnego kształtu, a zaburzone proporcje domu nie będą widoczne. Na poddaszu ze średniej wysokości ścianą 115 do 150 cm najlepszym rozwiązaniem będzie montaż okien połaciowych, czyli dachowych. Okna na ściance kolankowej montuje się natomiast, kiedy jej wysokość pozwala na montaż okien na standardowej wysokości. Okna na poddaszu mogą być oczywiście zamontowane nieco niżej, ale wówczas trzeba się liczyć z gorszym doświetleniem pomieszczenia, co nigdy nie wpływa pozytywnie na użytkowanie i jego aranżację.
Z jakich materiałów zbudować ściankę kolankową?
Budowa i rodzaj ścianki kolankowej jest uzależniona od tego, z jakiego materiału ma powstać ten element konstrukcyjny, co jest z kolei uzależnione jest od tego, z jakich materiałów został wzniesiony budynek.
Drewniana ścianka kolankowa
Najczęściej jest budowana w domach z drewna, choć równie dobrze sprawdzi się w domach murowanych. Powstaje ze słupów, które powinny być przedłużeniem elementów konstrukcyjnych, które są integralną częścią konstrukcji budynku. Przedłużenie ścianki kolankowej można wykonać za pomocą kotew, na których wcześniej była zamocowana murłata. Taka ściana, zaraz po zamontowaniu (przedłużeniu), jest w pełni funkcjonalna i przenosi ciężar dachu z na wieniec. W przypadku murowanych i żelbetowych ścian konieczne jest wyschnięcie i związanie konstrukcji przed przeniesieniem ciężaru dachu.
Murowana ścianka kolankowa
Powstaje najczęściej w murowanych domach i podobnie jak w poprzednim przypadku powinna być dobrze połączona z elementami konstrukcyjnymi budynku. W tym celu można zastosować kotwy chemiczne albo kołki rozporowe. W przypadku murowanych ścianek kolankowych najczęściej stosuje się żelbetowe słupy, które wzmacniają konstrukcję budynku.
Żelbetowa ścianka kolankowa
Ten sposób jest znacznie szybszy w montażu od murowania. Takie ściany wykonuje się na wcześniej przygotowanym zbrojeniu i z szalunkiem, który należy wypełnić dedykowanym betonem. Warto szczególną uwagę zwrócić na wykonanie górnej części zbrojenia, które w tym wypadku przejmuje rolę wieńca, a więc utrzymuje ciężar dachu. Zbrojenie takie należy zagęścić. W tym wypadku warto zatrudnić fachową ekipę, a całą konstrukcję powinien ocenić inspektor budowlany przed pokryciem jej dachem. Ewentualne poprawki będą znacznie łatwiejsze, kiedy konstrukcja ścian i dachu będzie odkryta. A to oznacza oszczędność czasu i pieniędzy.
Podniesienie ścianki kolankowej w gotowym budynku
Ścianka kolankowa to ściana nośna, na której opiera się ciężar całej więźby dachowej, całego dachu oraz jego ocieplenia. Z tego też powodu ani w gotowym (wybudowany i zamieszkanym domu), jak i dopiero budowanym nie można dokonać takiej zmiany samodzielnie. W obu przypadkach konieczne jest wykonanie projektu zamiennego przez fachowca przez architekta i ekspertyza inspektora ze stosownymi uprawnieniami. W świetle obowiązującego prawa budowlanego podniesienie (nadbudowa) poddasza, nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, jeśli rozmiar (metraż) budowli przy podstawie pozostanie bez zmian. Planując podnieść ściankę kolankową znacznie, czyli więcej niż jedna warstwa murowana, należy sprawdzić, czy podniesienie budynku będzie zgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i warunkami zabudowy działki.
O czym warto wiedzieć, planując podniesienie ścianki kolankowej?
Po pierwsze podwyższenie ścianki kolankowej zmienia proporcje budynku i najczęściej negatywnie wpływa na jego wygląd. Ponadto takie podniesienie wiąże się również z podwyższeniem innych ścianek działowych, nośnych i zewnętrznych, a więc wzrasta koszt budowy (nawet) jeśli podnosimy w trakcie wznoszenia budynku, co w praktyce oznacza także większą ilość materiałów budowlanych, a niekiedy poważne zmiany w projekcie budynku. Koszty wzrastają o zwiększone zapotrzebowanie na cegły, pustaki lub drewno, gdyż dodatkowa ilość warstw murowych wymaga użycia większej ilości budulca i zaprawy. Kolejny wydatek wiąże się z większą ilością materiałów dociepleniowych, a także wykończeniowych zarówno na zewnątrz budynku, jak i wewnątrz. Wzrośnie ilość betonu, zbrojeń i dodatkowych wzmocnień, a to jeszcze nie koniec nieplanowanych wcześniej kosztów. Należy przygotować się na spory wydatek na materiały związane z montażem murłaty na wyższym poziomie, a także z podwyższeniem wieńca, dłuższymi rynnami i innymi elementami wykończeniowymi.
Nie są to jedyne zmiany, jakim ulegnie budynek. Podwyższenie ścianki kolankowej oznacza również zwiększenie powierzchni użytkowej na poddaszu i tutaj pojawia się kolejny problem, jakim jest wydajność pieca i nośników ciepła w domu. Obecnie bardzo dużą wagę przywiązuje się do oszczędzania energii, dlatego podczas wyboru rodzaju ogrzewania, najczęściej jest obliczane zapotrzebowanie na energię cieplną w danym budynku. Na tej podstawie inwestor wybiera piec o określonej wydajności i nośniki ciepła np. grzejniki. Powiększenie powierzchni poddasza może oznaczać konieczność wymiany pieca i kaloryferów. Ponadto wiele osób decyduje się na budowę lukarny, która sprawi, że podwyższone poddasze nie będzie szpecić bryły budynku, a zamontowane w niej okno będzie oświetlać pokoje na poddaszu. Budowa lukarny oznacza konieczność zmian w konstrukcji budynku, które można dokonać dopiero po zrobieniu projektu zmiennego. Planując podniesienie ścianki kolankowej, warto wziąć pod uwagę, że jest to kosztowne przedsięwzięcie, ale tańsze niż budowa drugiej kondygnacji i dodatkowo nieużytkowego poddasza.
Zalety i wady budynków z podniesioną ścianką kolankową
Podniesienie wysokości ścianki kolankowej wiąże się ze zmianą wysokości bryły domu i w przypadku podniesienia o więcej niż 20-40 cm - utratą proporcji budynków. Jest to główna wada tego rozwiązania. Kolejną wadą jest konieczność naniesienia zmian w projekcie i uzyskania ekspertyzy. Inspektor budowlany po oględzinach jednoznacznie stwierdzi czy konstrukcja budynku jest wystarczająca mocna do udźwignięcia dodatkowej kondygnacji wraz ze wszystkimi elementami wykończeniowymi i sprzętami.
Zalet tego rozwiązania jest znacznie więcej niż wad, dlatego podniesienie ścianki kolankowej jest coraz częściej stosowanym rozwiązaniem w nowoczesnym budownictwie. Zwiększenie powierzchni mieszkalnej to niewątpliwie jedna z kluczowych zalet takie rozwiązania. Dzięki temu zabiegowi cała powierzchnia poddasza jest funkcjonalna. Brak niskich skosów trudnych do zaaranżowania i niewykorzystanych zakamarków to kolejna zaleta tego rozwiązania. Dzięki podwyższeniu niemal 100% poddasza to powierzchnia użytkowa. Podwyższenie ściany kolankowej umożliwia również lepsze doświetlenie poddasza, ponieważ na ścianie o wysokości od 150 cm wzwyż spokojnie można zamontować okna.
Jak zagospodarować pomieszczenie ze ścianką kolankową?
Aranżacja i zagospodarowanie pomieszczenia ze ścianką kolankową jest w znacznym stopniu uzależnione od jej wysokości. Niska ścianka oznacza niskie niewykorzystane skosy, pod którymi można ustawić ozdobne kosze na bibeloty i najczęściej nic więcej. Bardzo wiele osób aranżując takie poddasze, rezygnuje z tej części powierzchni, zabudowując ją płytami gipsowymi. Wyższa ścianka kolankowa umożliwia ustawienie łóżka, sofy czy nawet szafy na wymiar. Wysokie skosy stają się zatem ozdobą pomieszczenia, a nie jego wadą. W pokoju dziennym doskonałym pomysłem jest montaż okien połaciowych i udekorowanie skosów np. gustowną fototapetą lub lustrami. Skosy doskonale prezentują się również z kinkietami, czyli bocznym oświetleniem, które czyni ten element konstrukcyjny atrakcyjnym i zamienia poddasze w najbardziej uroczą część domu.
Nasza propozycja na zagospodarowanie pomieszczenia ze ścianką kolankową to zabudowa jej meblami na wymiar. Inną możliwością jest montaż okien, ale tylko wówczas jeśli mowa o ścianie nie niższej niż 150 cm. Ostatnia, ale równie atrakcyjna i funkcjonalna możliwość to ustawienie pod skosem mebli, z których korzystamy w pozycji siedzącej lub leżącej np.: łóżka, sofy, biurka lub szafki RTV. W każdym z przypadków warto wyeksponować takie rozwiązanie, które wbrew pozorom prezentuje się bardzo atrakcyjnie.
Komentarze