Dach mansardowy to urocze zadaszenie, które zdobi południowo zachodnia część Luwru. Po latach świetności na całe dekady zapomniany i oglądany jedynie na zabytkowych przedwojennych kamienicach i pałacach. Powraca do współczesnej architektury, jest ceniony za wyjątkowe walory estetyczne i większą przestrzeń użytkową na poddaszu. Zobacz, jak wygląda dach mansardowy i dlaczego spędza sen z powiek dekarzy oraz czemu tak chętnie pokrywamy nim współczesne parterowe domy.
Uroczy wielospadowy łamany i dwupołaciowy dach mansardowy po raz pierwszy pojawił się we Francji w 1550 roku. Można go podziwiać na południowo zachodniej części Luwru, jednak prawdziwą popularność zdobył dzięki francuskiemu architektowi François Mansart, od którego nazwiska nazwano ten rodzaj zadaszenia. To właśnie Mansart dostrzegł wyjątkową zaletę tego dachu i zaczął go stosować w budownictwie mieszkalnym. Pokryte nim kamienice i domy jednorodzinne zyskiwały dodatkową przestrzeń mieszkalną na poddaszu. Pozbawione kłopotliwych skosów i związanej z nimi straty powierzchni, były niewielkimi, ale funkcjonalnymi mieszkaniami dla studentów, początkujących artystów i osób o niższym statusie społecznym. Mieszkania te nazwano mansardami i do dzisiaj cieszą się dużą popularnością wśród studiujących Francuzów.
Do Polski dachy mansardowe przyjechały znacznie później, a okres ich popularności przypada na wiek XIX. Najwięcej domów z takim zadaszeniem można spotkać w przedwojennym warszawskim i śląskim budownictwie, gdzie pokrywano nimi kamienice, tworząc mieszkania mansardowe. Ponadto taki dach zdobi liczne polskie pałace i sprawia, że nabierają one łagodności i wyjątkowego uroku.
Jak wygląda dach mansardowy?
Jest to łamany wielospadowy dwu lub wielopołaciowy dach, który zapewnia maksymalne wykorzystanie przestrzeni użytkowej na poddaszu. W dolnej połaci o większym kącie nachylenia, czyli bardziej spadzistej montowane są okna lub budowane lukarny. Jest to jeden z najbardziej uroczych rodzajów zadaszenia, który nawet zwykły prostokątny lub kwadratowy budynek zamienia w uroczą willę. Obecnie rozróżniamy dwie jego wersje: polską i francuską, a każda z nich jest równie piękna i urokliwa. Francuska charakteryzuje się dwoma spadzistymi połaciami, z czego pierwsza ma mniejszy kąt nachylenia, a druga jest prawie pionowa. Polskie dachy mansardowe mają najczęściej płaską lub prawie płaską górną połać, a dolna ma kąt nachylenia, który przeważnie przekracza 60 stopni.
Dach mansardowy
Dach mansardowy cechy charakterystyczne
Pierwszą i najważniejszą cechą tego zadaszenia są dwie połacie górna i dolna. Pierwsza z nich ma mniejszy kąt nachylenia niż przy tradycyjny dachu spadzistym z użytkowym poddaszem. Najczęściej nie wynosi on więcej niż 30 stopni. Druga dolna natomiast ma większy kąt nachylenia od górnej i jest to przeważanie 60 stopni. Taka budowa sprawia, że na użytkowym strychu jest mniejsza strata przestrzeni mieszkalnej, której nie tracimy pod uciążliwymi skosami. Może on być dwu lub czterospadowy, ale zawsze jest bardzo estetyczny i urokliwy. Zdobią go okna połaciowe w dolnej części lub lukarny. Jego cechą charakterystyczną jest łamana i często wielospadowa i wielokątna forma, dzięki której bryła domu zyskuje wyjątkowy bajkowy charakter.
Konstrukcja dachu mansardowego
Ten wyjątkowy dach wymaga od dekarzy wyjątkowych umiejętności, ponieważ jego budowa jest bardziej skomplikowana niż tradycyjnego płaskiego czy spadzistego. Jako że jest to konstrukcja łamana, dwu lub wielopołaciowa. Górna i dolna połać jest zespalana ze sobą na dwa sposoby, pierwsza możliwość to budowa gzymsu, druga to uskok. Jest podtrzymywany przez więźbę dachową o nietypowej konstrukcji płatwiowo - kleszczowej, a także przez dolne i górne wiązary. W nowoczesnym budownictwie odchodzi się od tradycyjnych drewnianych elementów konstrukcyjnych tego dachu. Zastępując je prefabrykatami, które jedynie trzeba ze sobą połączyć. Takie rozwiązanie nie tylko znacznie ułatwia budowę tego zadaszenia, ale też przyspiesza czas potrzebny na jego wykonanie. W dolnej połaci najczęściej montowane są okna połaciowe, wykusze, lub klasyczne lukarny. Bez względu na to, czy jest to dach dwu, czy wielospadowy, najtrudniejszym elementem jego budowy jest zaizolowanie wszystkich jego elementów. Tylko odpowiednio zespolenie i zabezpieczone przed przeciekaniem deszczówki i roztopionego śniegu zapewnią trwałość konstrukcji i długie bezawaryjne jego użytkowanie. Jednak nie tylko prawidłowa obróbka przysparza wiele trudności dekarzom, kolejne wyzwanie to ocieplenie. Każdy jego element począwszy od połaci górnej a na dolnej i ewentualnych lukarnach kończąc, należy ocieplić i to w taki sposób, żeby nie powstały mostki cieplne.
Konstrukcja dachu mansardowego
Płaski dach mansardowy
Płaski dach mansardowy to rozwiązanie, które można zobaczyć najczęściej na zabytkowych kamienicach, w niektórych pałacach i jednorodzinnych polskich domach. Podobnie jak wyżej omówiony składa się z dwu połaci, ale górna jest płaska jednospadowa z minimalnym najczęściej 5% spadkiem. Natomiast druga dolna ma spadek od 30 do 70 stopni, choć najczęściej spotykamy go w wersji z dużym kątem nachylenia. W dolnej części występują okna połaciowe, lukarny lub okna połaciowe przeplatane z lukarnami. Wymaga on nie tylko szczelnego, ale też bardzo eleganckiego wykończenia. Dlatego większość takich budynków ma bardzo ozdobne gzymsy, które kontrastują barwą z elewacją i dachem.
Nowoczesny dach mansardowy
Nowoczesny dach mansardowy to połączenie funkcjonalności z wyjątkowym designem. Najczęściej jest on dachem płaskim, w którym tylko dolna połać jest zamontowana pod niewielkim kątem. Ten rodzaj zadaszenia jest stosowany zarówno w jednorodzinnych domach parterowych, jak i w nowoczesnych wielorodzinnych apartamentach. Wybór mansardy nie jest przypadkowy, takie pokrycie budynku zapewnia uzyskanie maksymalnej możliwej powierzchni użytkowej na poddaszu i eliminuje problem utraty funkcjonalnej przestrzeni pod skosami.
Nowoczesny dach mansardowy
We współczesnym budownictwie wielorodzinnym montowane są panoramiczne okna połaciowe lub panoramiczne lukarny. W budownictwie jednorodzinnym wielu inwestorów wybiera płaski dach mansardowy z klasyczną lukarnami lub oknami połaciowymi. Duże przeszklone powierzchnie wielopołaciowy płaski dach i prosta bryła budynku to kwintesencja nowoczesnej minimalistycznej elegancji. Najczęściej towarzyszą mu duże przeszklone powierzchni na parterze i uroczy, ale bardzo prosty ganek lub weranda. Obok takie projektu nie można przejść obojętnie.
Jakie pokrycie na dach mansardowy?
Pierwotnie dachy mansardowe były pokrywane dachówką lub gontem. Współczesne mansardy mają pokrycie z blachy, blachodachówki, paneli blaszanych lub dachówki, która w większości przypadków jest produkowana na zamówienie. Najłatwiejszą do wykonania i najtańszą opcją obecnie jest blaszany, który jest również stosunkowo łatwy do obróbki i łączenia obu połaci.
Blaszany dach mansardowy
Wady i zalety dachu mansardowego
Wady i zalety takiego zadaszenia równoważą się, co sprawia, że trudno z niego zrezygnować, mimo że jego wykonanie i obróbka będą znacznie droższe niż klasycznego płaskiego lub dwuspadowego. Jego największą i niekwestionowaną zaletą jest przyciągająca wzrok i niezwykle urocza forma. Kolejną jest podniesienie funkcjonalności poddasza i możliwość wykorzystania całej jego powierzchni bez straty cennego metrażu na kłopotliwe skosy. Możliwość zamontowania aż 4 rodzajów okien: w lukarnie tradycyjnego lub panoramicznego, w wykuszu panoramicznego albo klasycznego, połaciowego lub zwykłego okna fasadowego w dolnej części połaci.
Pierwszą i niekwestionowaną wada takiego dachu jest wysoka cena, kolejną problem ze znalezieniem profesjonalnej ekipy dekarzy z doświadczeniem w budowaniu dachów mansardowych. Możliwość wystąpienia wielu mostków termicznych, a nawet przecieków, przy nieprawidłowej obróbce, która jest bardzo pracochłonna, skomplikowana, a jej wykonanie wymaga wprawy i precyzji. Niestety większość inwestorów dowiaduje się o tym, że ekipa, która go budowała, nie miała wystarczającego doświadczenia, kiedy ów usterki zaczynają się pojawiać.
Kiedy warto zdecydować się na dach mansardowy?
Wtedy, gdy ze względu na mały metraż domu, a więc i poddasza nie możemy sobie pozwolić na utratę cennej przestrzeni. Kiedy chcemy, aby zwyczajna bryła budynku nabrała charakteru. Kiedy stylizujemy nasz dom na dworek, taki dach będzie jego główną dekoracją i elementem, dzięki któremu zyska ''dworski'' charakter.
Komentarze